Nguyên nhân Anh rời EU được đánh giá xuất phát từ sự nổi loạn của các nghị sĩ, cuộc khủng hoảng nhập cư và sự trỗi dậy của đảng UKIP đã khiến nước Anh ra quyết định lịch sử này.
Nguyên nhân Anh rời EU
Đầu giờ chiều 24/6 (giờ VN), kết quả trưng cầu dân ý đã quyết định việc nước Anh sẽ rời khỏi liên minh châu Âu (EU).
Vì sao Anh đòi chia tay EU – một mô hình liên minh được đánh giá thành công và thịnh vượng nhất Thế giới kể từ sau Thế chiến thứ hai? Câu trả lời đến từ nội tại đời sống chính trị của Anh, từ khủng hoảng di cư và hệ lụy từ khủng hoảng nợ công của Hy Lạp.
Thuật ngữ Brexit (ghép từ hai từ Britain và Exit) bắt đầu trở thành một phong trào lớn mạnh dần từ năm 2012. Khi dòng người di cư tràn qua châu Âu, EU thể hiện một vai trò mờ nhạt khi không điều phối kiềm chế hiện trạng này. Trong bối cảnh đó, đảng độc lập Anh (UKIP) nổi lên thành một thế lực chính trị mới khi theo khuynh hướng cực hữu chống làn sóng người nhập cư và muốn Anh rời khỏi EU lập tức.
UKIP dần lớn mạnh qua những kỳ bầu cử khi tháng 1-2013 giành được ¼ số phiếu bầu cấp địa phương. Năm 2015 họ cũng giành được một lượng lớn phiếu. Nước Anh chìm dần trong làn sóng cựu hữu nổi dậy nhấn chìm cả châu Âu. Nhìn sang Pháp, quốc gia bên kia eo biển Manche cũng đang vật vã trước sự trỗi dậy của Đảng Mặt trận quốc gia (FN) với chủ trương bài ngoại chống người nhập cư.
Dòng người nhập cư tạo ra nỗi nghi ngại lớn nhất cho cử tri Anh và cũng là nguyên nhân chính yếu gây ra cuộc chia ly lịch sử. Có 3 nguyên do:
Cuộc khủng hoảng dân nhập cư là nguyên nhân Anh rời EU
Dân Anh lo ngại làn sóng nhập cư làm xáo trộn không gian văn hóa của họ, khi họ phải tiếp nhận những cộng đồng mới đem đến trào lưu văn hóa mới. Xen kẽ trong đó là nỗi lo về việc lan truyền chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan theo dòng người di cư tràn qua gây bất ổn an ninh trong đời sống thường nhật.
Những cuộc khảo sát đều cho thấy sự bất mãn với tỷ lệ nhập cư vào Anh ngày càng tăng là nguyên nhân lớn nhất khiến người Anh bỏ phiếu "rời". Trước khi EU thành lập năm 1993, nhập cư chưa phải là vấn đề lớn ở Anh. Khi đó, số lượng người di cư đến Anh chưa tới 100.000 người mỗi năm. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi chóng mặt.
Sự giận dữ của công chúng như được "hun đúc" thêm từ các chính sách thất bại của nhà nước trong việc hạn chế nhập cư, dẫn đến sức ép với thị trường lao động cũng như các dịch vụ công.
Sau khi EU mở rộng về phía đông lần lượt vào các năm 2004 và 2007, nhiều người châu Âu đã chuyển đến Anh. Vox chỉ ra rằng, những người này chủ yếu là dân từ các nước Đông Âu có kinh tế yếu kém hơn. Do vậy, khi được vào EU, họ hiển nhiên sẽ di cư đến các nước giàu hơn, như Anh, để tìm việc làm.
Trên thực tế, Ba Lan hiện là nước có công dân đang sống ở Anh nhiều thứ 2 chỉ sau Ấn Độ.
Khủng hoảng tài chính 2008 kéo theo tình hình suy sụp ở những quốc gia từng là nước phát triển như Tây Ban Nha, Italy và Bồ Đào Nha. Do vậy, công dân ở những nước này phải tìm đến các nước châu Âu khác. Thị trường lao động ở Anh được đánh giá là cởi mở, và ngôn ngữ tiếng Anh phổ biến, nên nó trở thành mục tiêu tự nhiên thu hút người nhập cư.
Nỗi bất an của người dân trước làn sóng người tị nạn càng gia tăng cùng với sức ép ngày càng lớn từ thị trường lao động và dịch vụ công. Trước khi đắc cử vào năm, ông Cameron hứa hẹn sẽ giảm số lượng người nhập cư xuống vài chục nghìn chứ không phải là vài trăm nghìn.
Sau khi tái đắc cử năm 2015, ông vẫn không thực hiện được lời hứa này, khi vẫn có hơn 300.000 người nhập cư tràn vào Anh. Điều này khiến người dân giảm sút niềm tin vào khả năng lãnh đạo của ông. Và nó góp phần tạo nên tư tưởng rằng các chính trị gia Anh bất lực trong việc ngăn chặn làn sóng nhập cư từ EU.
Phe vận động cho Brexit ban đầu tập trung nhiều hơn vào vấn đề kinh tế và chủ quyền, nhưng nhanh chóng nhận ra rằng việc "kiểm soát làn sóng nhập cư" mới là thông điệp mạnh mẽ nhất. Họ cũng liên hệ cuộc khủng hoảng nhập cư này với các vấn đề khác của xã hội Anh, như thiếu trường tiểu học, thu nhập sụt giảm…
Bất ổn trong nội chính của nguyên nhân Anh rời khỏi EU
Thủ tướng Cameron vẫn luôn tìm cách làm hài lòng các nghị sĩ thứ yếu, những người luôn ấp ủ nỗi hoài nghi về châu Âu (Eurosceptic). Chẳng hạn như rút khỏi nhóm trung hữu EPP trong nghị viện châu Âu.
Thế nhưng, điều đó không bao giờ là đủ đối với những người cánh hữu trong đảng Bảo thủ, những nghị sĩ dường như không chịu dừng bước trước bất cứ thứ gì để giải phóng Anh khỏi cái mà họ gọi là "sự thống trị của Brussels", kể cả việc xé nát chính đảng của mình.
Rắc rối bắt đầu đến với ông Cameron vào năm 2010, khi số lượng thành viên Eurosceptic trong đảng của ông chiếm đa số, và họ bắt đầu gây sức ép với ông để tổ chức cuộc trưng cầu dân ý.
Đến tháng 10/2011, Cameron nhận ra rằng ông đang đối mặt với một cuộc "chiến tranh du kích" với phe Eurosceptic, sau khi 81 nghị sĩ đảng Bảo thủ phát động một cuộc "nổi dậy" ủng hộ trưng cầu dân ý. Tháng 7/2012, nghị sĩ John Baron gửi một lá thư với chữ ký của 100 đồng nghiệp cho ông Cameron, yêu cầu tổ chức trưng cầu dân ý.
Cameron nghĩ rằng ông đã giành được một chiến thắng kiểu Margaret Thatcher khi phủ quyết việc tăng ngân sách EU vào cuối năm đó. Nhưng sự kiện này có vẻ như càng thổi bùng ngọn lửa chống Brussels trong xã hội Anh. Vào tháng 12/2012, nghị sĩ Boris Johnson công khai kêu gọi Cameron tìm cách đàm phán lại về mối quan hệ của Anh với EU trước khi kêu gọi tổ chức trưng cầu dân ý.
Đầu năm 2013, Thủ tướng Cameron dường như đã đầu hàng trước sức ép từ các nghị sĩ, khi cam kết sẽ đàm phán lại với EU và tổ chức trưng cầu dân ý vào cuối năm 2017. Các nguồn tin thân cận cho hay khi đó, ông Cameron đã tin tưởng rằng ông có thể xoa dịu tình hình bằng cách đưa ra lời hứa hẹn như vậy.
Khi đó ông Cameron cũng nghĩ rằng ông sẽ không bao giờ phải tổ chức trưng cầu dân ý, bởi đảng Bảo thủ không tin họ sẽ giành được đa số trong cuộc bầu cử năm 2015. Thế nhưng chính lời hứa hẹn này là chất xúc tác khiến ông Cameron giành chiến thắng vào năm đó, đẩy ông vào thế không còn đường thoái lui.
Đảng UKIP trỗi dậy
Ông Cameron có lẽ không bao giờ phải tổ chức trưng cầu dân ý nếu như đảng Độc lập Anh (UKIP) và thủ lĩnh Nigel Farage chống nhập cư và chống cả EU không trỗi dậy. Tháng 1/2013, đảng UKIP lần đầu tiên giành được tới 1/4 số phiếu bầu trong cuộc bầu cử địa phương ở Anh. Nhiều người lo ngại rằng một số nghị sĩ đảng Bảo thủ có thể "đào tẩu" sang UKIP nếu ông Cameron không giữ lời hứa tổ chức trưng cầu dân ý.
Dù ông Cameron đã cam kết sẽ tổ chức trưng cầu dân ý, UKIP và Farage vẫn giành thêm được hàng triệu phiếu bầu trong cuộc bầu cử năm 2015. Trong số phiếu này có nhiều cử tri từng ủng hộ đảng Bảo thủ hoặc Công đảng. Sự xuất hiện liên tục của Farage trên truyền thông đã góp phần "đóng đinh" vấn đề nhập cư với EU trong dư luận, dọn đường cho chiến dịch vận động Brexit thành công.
Theo BTV/ SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
Nguyên nhân Anh rời EU
Đầu giờ chiều 24/6 (giờ VN), kết quả trưng cầu dân ý đã quyết định việc nước Anh sẽ rời khỏi liên minh châu Âu (EU).
Vì sao Anh đòi chia tay EU – một mô hình liên minh được đánh giá thành công và thịnh vượng nhất Thế giới kể từ sau Thế chiến thứ hai? Câu trả lời đến từ nội tại đời sống chính trị của Anh, từ khủng hoảng di cư và hệ lụy từ khủng hoảng nợ công của Hy Lạp.
Thuật ngữ Brexit (ghép từ hai từ Britain và Exit) bắt đầu trở thành một phong trào lớn mạnh dần từ năm 2012. Khi dòng người di cư tràn qua châu Âu, EU thể hiện một vai trò mờ nhạt khi không điều phối kiềm chế hiện trạng này. Trong bối cảnh đó, đảng độc lập Anh (UKIP) nổi lên thành một thế lực chính trị mới khi theo khuynh hướng cực hữu chống làn sóng người nhập cư và muốn Anh rời khỏi EU lập tức.
UKIP dần lớn mạnh qua những kỳ bầu cử khi tháng 1-2013 giành được ¼ số phiếu bầu cấp địa phương. Năm 2015 họ cũng giành được một lượng lớn phiếu. Nước Anh chìm dần trong làn sóng cựu hữu nổi dậy nhấn chìm cả châu Âu. Nhìn sang Pháp, quốc gia bên kia eo biển Manche cũng đang vật vã trước sự trỗi dậy của Đảng Mặt trận quốc gia (FN) với chủ trương bài ngoại chống người nhập cư.
Dòng người nhập cư tạo ra nỗi nghi ngại lớn nhất cho cử tri Anh và cũng là nguyên nhân chính yếu gây ra cuộc chia ly lịch sử. Có 3 nguyên do:
Cuộc khủng hoảng dân nhập cư là nguyên nhân Anh rời EU
Dân Anh lo ngại làn sóng nhập cư làm xáo trộn không gian văn hóa của họ, khi họ phải tiếp nhận những cộng đồng mới đem đến trào lưu văn hóa mới. Xen kẽ trong đó là nỗi lo về việc lan truyền chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan theo dòng người di cư tràn qua gây bất ổn an ninh trong đời sống thường nhật.
Những cuộc khảo sát đều cho thấy sự bất mãn với tỷ lệ nhập cư vào Anh ngày càng tăng là nguyên nhân lớn nhất khiến người Anh bỏ phiếu "rời". Trước khi EU thành lập năm 1993, nhập cư chưa phải là vấn đề lớn ở Anh. Khi đó, số lượng người di cư đến Anh chưa tới 100.000 người mỗi năm. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi chóng mặt.
Sự giận dữ của công chúng như được "hun đúc" thêm từ các chính sách thất bại của nhà nước trong việc hạn chế nhập cư, dẫn đến sức ép với thị trường lao động cũng như các dịch vụ công.
Sau khi EU mở rộng về phía đông lần lượt vào các năm 2004 và 2007, nhiều người châu Âu đã chuyển đến Anh. Vox chỉ ra rằng, những người này chủ yếu là dân từ các nước Đông Âu có kinh tế yếu kém hơn. Do vậy, khi được vào EU, họ hiển nhiên sẽ di cư đến các nước giàu hơn, như Anh, để tìm việc làm.
Trên thực tế, Ba Lan hiện là nước có công dân đang sống ở Anh nhiều thứ 2 chỉ sau Ấn Độ.
Khủng hoảng tài chính 2008 kéo theo tình hình suy sụp ở những quốc gia từng là nước phát triển như Tây Ban Nha, Italy và Bồ Đào Nha. Do vậy, công dân ở những nước này phải tìm đến các nước châu Âu khác. Thị trường lao động ở Anh được đánh giá là cởi mở, và ngôn ngữ tiếng Anh phổ biến, nên nó trở thành mục tiêu tự nhiên thu hút người nhập cư.
Nỗi bất an của người dân trước làn sóng người tị nạn càng gia tăng cùng với sức ép ngày càng lớn từ thị trường lao động và dịch vụ công. Trước khi đắc cử vào năm, ông Cameron hứa hẹn sẽ giảm số lượng người nhập cư xuống vài chục nghìn chứ không phải là vài trăm nghìn.
Sau khi tái đắc cử năm 2015, ông vẫn không thực hiện được lời hứa này, khi vẫn có hơn 300.000 người nhập cư tràn vào Anh. Điều này khiến người dân giảm sút niềm tin vào khả năng lãnh đạo của ông. Và nó góp phần tạo nên tư tưởng rằng các chính trị gia Anh bất lực trong việc ngăn chặn làn sóng nhập cư từ EU.
Phe vận động cho Brexit ban đầu tập trung nhiều hơn vào vấn đề kinh tế và chủ quyền, nhưng nhanh chóng nhận ra rằng việc "kiểm soát làn sóng nhập cư" mới là thông điệp mạnh mẽ nhất. Họ cũng liên hệ cuộc khủng hoảng nhập cư này với các vấn đề khác của xã hội Anh, như thiếu trường tiểu học, thu nhập sụt giảm…
Bất ổn trong nội chính của nguyên nhân Anh rời khỏi EU
Thủ tướng Cameron vẫn luôn tìm cách làm hài lòng các nghị sĩ thứ yếu, những người luôn ấp ủ nỗi hoài nghi về châu Âu (Eurosceptic). Chẳng hạn như rút khỏi nhóm trung hữu EPP trong nghị viện châu Âu.
Thế nhưng, điều đó không bao giờ là đủ đối với những người cánh hữu trong đảng Bảo thủ, những nghị sĩ dường như không chịu dừng bước trước bất cứ thứ gì để giải phóng Anh khỏi cái mà họ gọi là "sự thống trị của Brussels", kể cả việc xé nát chính đảng của mình.
Rắc rối bắt đầu đến với ông Cameron vào năm 2010, khi số lượng thành viên Eurosceptic trong đảng của ông chiếm đa số, và họ bắt đầu gây sức ép với ông để tổ chức cuộc trưng cầu dân ý.
Đến tháng 10/2011, Cameron nhận ra rằng ông đang đối mặt với một cuộc "chiến tranh du kích" với phe Eurosceptic, sau khi 81 nghị sĩ đảng Bảo thủ phát động một cuộc "nổi dậy" ủng hộ trưng cầu dân ý. Tháng 7/2012, nghị sĩ John Baron gửi một lá thư với chữ ký của 100 đồng nghiệp cho ông Cameron, yêu cầu tổ chức trưng cầu dân ý.
Cameron nghĩ rằng ông đã giành được một chiến thắng kiểu Margaret Thatcher khi phủ quyết việc tăng ngân sách EU vào cuối năm đó. Nhưng sự kiện này có vẻ như càng thổi bùng ngọn lửa chống Brussels trong xã hội Anh. Vào tháng 12/2012, nghị sĩ Boris Johnson công khai kêu gọi Cameron tìm cách đàm phán lại về mối quan hệ của Anh với EU trước khi kêu gọi tổ chức trưng cầu dân ý.
Đầu năm 2013, Thủ tướng Cameron dường như đã đầu hàng trước sức ép từ các nghị sĩ, khi cam kết sẽ đàm phán lại với EU và tổ chức trưng cầu dân ý vào cuối năm 2017. Các nguồn tin thân cận cho hay khi đó, ông Cameron đã tin tưởng rằng ông có thể xoa dịu tình hình bằng cách đưa ra lời hứa hẹn như vậy.
Khi đó ông Cameron cũng nghĩ rằng ông sẽ không bao giờ phải tổ chức trưng cầu dân ý, bởi đảng Bảo thủ không tin họ sẽ giành được đa số trong cuộc bầu cử năm 2015. Thế nhưng chính lời hứa hẹn này là chất xúc tác khiến ông Cameron giành chiến thắng vào năm đó, đẩy ông vào thế không còn đường thoái lui.
Đảng UKIP trỗi dậy
Ông Cameron có lẽ không bao giờ phải tổ chức trưng cầu dân ý nếu như đảng Độc lập Anh (UKIP) và thủ lĩnh Nigel Farage chống nhập cư và chống cả EU không trỗi dậy. Tháng 1/2013, đảng UKIP lần đầu tiên giành được tới 1/4 số phiếu bầu trong cuộc bầu cử địa phương ở Anh. Nhiều người lo ngại rằng một số nghị sĩ đảng Bảo thủ có thể "đào tẩu" sang UKIP nếu ông Cameron không giữ lời hứa tổ chức trưng cầu dân ý.
Dù ông Cameron đã cam kết sẽ tổ chức trưng cầu dân ý, UKIP và Farage vẫn giành thêm được hàng triệu phiếu bầu trong cuộc bầu cử năm 2015. Trong số phiếu này có nhiều cử tri từng ủng hộ đảng Bảo thủ hoặc Công đảng. Sự xuất hiện liên tục của Farage trên truyền thông đã góp phần "đóng đinh" vấn đề nhập cư với EU trong dư luận, dọn đường cho chiến dịch vận động Brexit thành công.
Theo BTV/ SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
